Biznes podstawowy (pierwotny) i biznes wtórny

Na potrzeby lepszego zrozumienia mechanizmów gospodarczych wprowadzamy w naszym opracowaniu rozróżnienie na biznes podstawowy i wtórny.

Biznes podstawowy (prorozwojowy/proeksportowy) to taki, który powoduje, że wytwarzane przez niego produkty i usługi można sprzedawać klientom zagranicznym. Uzyskany z tego kapitał napływa do danej wspólnoty ekonomicznej, stwarzając przestrzeń do rozwoju małych, średnich oraz dużych przedsiębiorstw, które oferują swoje produkty i usługi tylko rodzimym konsumentom. Biznes ten jest podstawą do rozwoju całej gospodarki i funkcjonowania biznesu wtórnego.

Biznes wtórny powstaje wówczas, jeżeli pieniądze już są we wspólnocie. Ten typ biznesu przez pewien czas obraca nimi w jej obrębie (w kraju czy też regionie), a następnie kapitał odpływa do innej ekonomicznej wspólnoty, poprzez import dóbr konsumpcyjnych.

Przykład

Jeżeli firma budowlana realizuje kontrakt zagraniczny, jest to przykład biznesu podstawowego (prorozwojowego). Jeśli natomiast wykonuje i sprzedaje inwestycję klientowi w Polsce to jest to biznes wtórny.

W przypadku organicznego rozwoju firm rodzimych w Polsce firma najpierw oferuje produkty lub usługi na rynku lokalnym (biznes wtórny). Z chwilą kiedy już jest na tyle konkurencyjna, aby oferować swoje produkty i usługi również zagranicznym klientom (posiada efekt skali) zaczyna działać w biznesie podstawowym.

W przypadku inwestorów zagranicznych prowadzących działalność w Polsce jednoznacznie można wskazać, którzy z nich dla Polski stanowią biznes podstawowy, a którzy wtórny.

W każdym bogatym kraju władze najwięcej uwagi i troski poświęcają pierwszemu typowi biznesu gdyż jest on podstawą dla rozwoju gospodarki z kilku powodów:

1. Biznes podstawowy (prorozwojowy) jest o wiele trudniejszy, ponieważ firma musi konkurować na rynku międzynarodowym, z innymi podmiotami zagranicznymi.
2. Firmy z biznesu podstawowego na ogół współpracują ze swoimi rodzimymi kooperantami i tym samym przyczyniają się do rozwoju małych i średnich firm w kraju i eksportują wartość dodaną poza granice.
3. Biznes podstawowy generuje powstawanie miejsc pracy w firmach z grupy biznesu wtórnego. Można przyjąć, że jedno miejsce pracy utworzone w firmie z grupy biznesu podstawowego generuje powstanie do pięciu miejsc pracy w biznesie wtórnym, w zależności od tego ile razy te pieniądze obrócą się w ramach biznesu wtórnego.
4. W przypadku upadku firmy z biznesu wtórnego, jej miejsce zajmie inna lokalna firma. Jeśli upadnie firma z biznesu prorozwojowego, jej miejsce może zająć zagraniczna firma i tym samym zmniejszy się wartość dodana, która pozostanie w Polsce.
5. Stworzenie miejsca pracy w biznesie podstawowym (prorozwojowym) to koszt często nawet do kilku milionów złotych. Natomiast stworzenie miejsca pracy w biznesie wtórnym to koszt kilkadziesiąt razy mniejszy. Niektóre państwa dopłacają do tworzenia nowych miejsc pracy w biznesie podstawowym. Dopłaty te mogą sięgać nawet 100 tysięcy euro na jedno miejsce pracy stworzone w tym biznesie.

Biznes podstawowy jest w stanie zagwarantować trwały rozwój gospodarczy państwa. Jednak trzeba uruchomić mechanizmy do jego rozwoju. W Polsce co prawda mamy strefy ekonomiczne dla tego typu biznesu lecz one w 90% służą zagranicznym inwestorom. Natomiast polskie rodzime firmy z biznesu podstawowego pozbawione są zazwyczaj szczególnego traktowania. Chodzi tu na przykład o proinwestycyjny system podatkowy, łatwiejszy dostęp do terenów inwestycyjnych oraz do infrastruktury niezbędnej do prowadzenia działalności gospodarczej. Tam, gdzie takie regulacje istnieją, gospodarka prężnie się rozwija, o czym świadczy poniższy rysunek.

Jak widać, do powstania i rozwoju biznesu podstawowego niezbędnym czynnikiem są dobre warunki do inwestowania. Biznes wtórny jest jedynie konsekwencją istnienia biznesu podstawowego (prorozwojowego),
a jego powstanie zależy od trwałego napływu kapitału do kraju oraz zamożności jego mieszkańców.